Mijn 7 beste tips voor overgangsters die mantelzorgen
In een van mijn vorige artikelen schreef ik over veranderende rolpatronen in de overgang.
De positie van vrouwen die nu volop in de overgang zitten is uniek. Het is voor het eerst in de geschiedenis dat vrouwen tussen de 45 en de 60 zoveel rollen en taken hebben.
Partner zijn, moeder zijn van vaak nog thuiswonende kinderen, in deze tijd ook nog vaak thuisonderwijs ondersteunen.Niet alleen dochter zijn maar ook je ouders ook ondersteunen en verzorgen. Werken, het leuk hebben met je vriendinnen, naar de sportschool zodat je niet al te veel uitdijt, werken aan je relatie, een weekendje weg organiseren, vrijwilligerswerk, 2 keer per jaar op vakantie, naar het theater (oké die laatste paar wat minder in 2020), bijscholing en ga zo maar door. En dan moet je ook nog ergens tijd vinden voor jezelf.
Zoals je kon lezen in mijn vorige artikel over veranderende rolpatronen in de overgang: de gemiddelde vrouw van 50 heeft nog thuiswonende kinderen van onder de 20 en heeft ouders die 75 en ouder zijn. Ouders die door de invoering van de participatiemaatschappij in 2015 zo lang mogelijk thuis moeten blijven wonen met zo min mogelijk thuiszorg en die steeds meer zorg nodig gaan hebben.
En dan is het ook nog eens zo dat in de overgang het zorghormoon (oxytocine) gaat afnemen. Dat hormoon dat er tijdens je vruchtbare jaren voor zorgde dat je altijd voor anderen zorgde, dat je aan 6 dingen tegelijk kon denken en er minstens 2 tegelijk kon doen. En dat merk je, dat er minder oxytocine aangemaakt wordt. Deze periode kan het voelen alsof je Alzheimer light hebt en je bent veel gevoeliger geworden voor stress. Zelfs angst, paniek en depressieve gevoelens kunnen de kop opsteken. En achter iedereen aanlopen en aan iedereen denken daar heb je ook steeds minder zin in.
In het ideale geval dus hoog tijd dus dat je eens een keer goed voor jezelf gaat zorgen in plaats van steeds voor anderen. Klaar met zorgen dat er op 3 verschillende tijdstippen warme maaltijden klaar staan voor sportende kids en vergaderende echtgenoten. Klaar met taxi spelen voor de kids. Klaar met zorgen dat ieders sportkleren schoongewassen klaarliggen en klaar met verantwoordelijk zijn voor dat iedereen op tijd is voor wat ze dan ook gaan doen. Eindelijk tijd voor jezelf….
Helaas, zo eenvoudig ligt het vaak niet. Niet alleen krijgen we later kinderen waardoor je in de overgangsleeftijd nog vrij jonge kinderen kunt hebben, ook gaan kinderen steeds later het huis uit, in 2018 gemiddeld op 24,5 jaar. En er komt er voor veel vrouwen juist een nieuwe zorgtaak bij: die voor je (schoon)ouders.
En dat is niet alleen lastig omdat je veel moet plannen om ook nog wat momenten voor jezelf over te houden met alle ballen die je al in de lucht moet houden. Het is ook lastig omdat je rol zo verandert en het vaak moeilijk is om naast kind van je ouders ook hun verzorger te zijn. Om opeens verantwoordelijkheid te krijgen voor hun zorg, voor een deel van hun leven.
En een deel van de mantelzorg is planbaar, maar een deel ook niet. Soms moet er ineens iets geregeld worden omdat er iets gebeurd is, een val of een ziekte of iets anders waardoor je opeens meer zorg moet verlenen (boodschappen en ritjes naar het ziekenhuis in Coronatijd bijvoorbeeld).
Begin met je te realiseren dat mantelzorg meestal niet iets is wat je er even een paar weekjes bij doet dus dat je het echt goed moet organiseren. De groep 75 plussers die mantelzorg nodig heeft gaat de komende jaren met 70% groeien blijkt uit onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP) en het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).Bovendien is het zo dat als mensen mantelzorg nodig hebben, dit eigenlijk altijd steeds meer wordt naarmate ze ouder en hulpbehoevender worden.
Als je ‘m nog niet hebt, koop of maak een planner en plan zo veel mogelijk in.Plan als allereerste (!!!) momenten voor jezelf. Dat lijkt misschien egoïstisch maar dat is het zeker niet! Als jij niet goed voor jezelf zorgt, dan kun je uiteindelijk ook niet goed meer voor anderen zorgen. En laten we eerlijk zijn, mantelzorg kan erg zwaar zijn, dus zorg zo goed mogelijk voor jezelf. Mantelzorg kent natuurlijk ook vaak onverwachte momenten als er ineens iets misgaat en je op stel en sprong naar de mantelzorgontvanger toe moet of dingen moet gaan regelen, maar plan in elk geval je eigen momenten in, alle verplichtingen die je hebt en de vaste mantelzorgmomenten en kijk dan eens hoe jouw weekschema eruit ziet. Misschien geeft het rust om het overzicht te zien en te weten waar je aan toe bent. Misschien schrik je heel erg en kan je schema een aanleiding vormen om met anderen te gaan praten over je inzet en hoe lang je die kunt en wilt volhouden.
Hoe lastig het ook is omdat het toch je moeder of je vader blijft en je nog geen van allen gewend bent aan de situatie waarin jij opeens voor hen moet gaan zorgen, bespreek de afspraken. Zeker als te verwachten is dat mantelzorg lang nodig zal zijn is het belangrijk duidelijke afspraken te maken omdat je het gewoon niet volhoudt als het begint met een kwartiertje per week en uitgroeit naar meerdere uren per week zonder dat er ooit uitgesproken is wat de wederzijdse verwachtingen zijn. Ik ken zoveel vrouwen die zeggen: Mijn moeder belt op alle willekeurige momenten van de dag en avond en verwacht dan dat ik meteen kom om iets onbenulligs op te lossen. Ik heb ook mijn werk en bezigheden!Omdat de rolverdeling tussen jou en degene die de mantelzorg nodig heeft verandert, ontstaan er gemakkelijk irritaties. Misschien ontstaan er irritaties omdat iemand vergeetachtig wordt en daardoor onzeker of angstig en anders reageert dan anders. Jij hebt in het begin misschien nog niet zo in de gaten dat iemand die vergeetachtig of dement begint te worden zo maar iets belangrijks écht vergeten kan en allerlei onbelangrijke dingen wel onthoudt. Dat kan behoorlijk irritant zijn. Misschien heb je een wat korter lontje door overgang, te veel dingen op je bord. Misschien was de band tussen jou en degene voor wie je moet zorgen al nooit zo goed en moet je nu toch zorgen. Er zijn veel redenen waardoor irritaties kunnen ontstaan.Probeer als er irritaties ontstaan, deze irritaties op een later moment te bespreken. Het is nooit productief om irritaties te bespreken op het moment dat ze al opgelaaid zijn. Probeer later als je beiden weer rustig bent te bespreken wat er misgaat en wat er anders kan. Schrijf zonodig dingen op, hoe onwennig dat ook kan voelen.
Probeer ook vooral leuke dingen samen te doen en fijne momenten samen te hebben, zodat je later geen spijt hebt van dingen die je niet gedaan hebt en dingen die je niet gezegd hebt. Soms moet je zo veel zorgen, dat je bijna vergeet dat je vroeger gewoon voor de gezelligheid naar iemand toe ging en zijn bezoekjes vooral momenten om dingen te regelen en te doen geworden
Onzekerheid over wie je nu precies bent, of je wel oké bent zoals je bent, of je alles wel goed doet…. Het zijn echte overgangsklachten. Logisch, in een overgangsfase verandert alles inclusief jijzelf en je emoties, dus waar kun je je nog aan vasthouden?En dan ook nog de zorg voor bijvoorbeeld je moeder erbij. Tot haar val, of tot ze zo vergeetachtig begon te worden kon ze alles nog zelf. Nu moet jij dingen voor haar gaan doen. Doe je dat wel goed?Maar weet je, iedereen heeft een mening en zelfs een oordeel over hoe jij de zorg voor je ouders of anderen aanpakt. Dat is een gegeven en je verandert er niets aan. Mensen praten altijd. Laat het los, het helpt je niks en je wordt er alleen maar onzeker van.Waar het om gaat is hoe JIJ je voelt. Jij verleent de zorg, vertrouw op jezelf en kijk naar hoe degene die de zorg krijgt dat ervaart, maar laat alle meningen van iedereen er omheen los.Een van mijn cliëntes heeft tegen haar zussen gezegd: Ik doe het; dit is hoe ik erin sta en mama vindt het prima zo. Als jij het fijn vindt dat ik het doe, laat mij het dan op mijn manier doen. Als je het niet goed vindt en anders wilt moet je misschien na gaan denken over het zelf gaan doen.
Maak de zorg voor je moeder, vader of aan wie je dan ook mantelzorg verleent een prioriteit, niet hun geluk. Hoe hard het ook is, iemand anders gelukkig maken is een haast onmogelijke taak. En het is ook niet jouw verantwoordelijkheid. Soms is goed zorgen voor iemand het maximale wat je kunt bereiken. Zorgbehoevend zijn is niet makkelijk, heel oud zijn is niet makkelijk en dan gelukkig zijn al helemaal niet. Kijk naar momenten waarop je kunt genieten met degene voor wie je zorgt, maar maak zijn of haar geluk niet jouw hoofdtaak.
Laat het idee dat je alle verantwoordelijkheid zelf moet dragen los. Zoek steun bij vriendinnen, je zus, de buurvrouw je partner, je kinderen.Informeer bij instanties als MantelzorgNL (link), het plaatselijk verpleeghuis, je huisarts, de zorgverzekering wat er allemaal mogelijk is als je mantelzorger bent. Denk aan respijtzorg bijvoorbeeld als het allemaal wel erg veel wordt.
En de allerbelangrijkste: zorg goed voor jezelf. Dat is niet egoïstisch, dat is verstandig. Immers als jij uitvalt wie doet het dan? Zorg voor ontspanning, sporten, meditatie, yoga, mindfulness, de schoonheidsspecialiste, een massage, dingen creëren of dat nu breien, tekenen, diamond painting, bloemschikken of beeldhouwen is. Het voordeel van iets maken en van aangeraakt worden is dat het ook nog eens oxytocine en andere geluks- en stressdempende hormonen aanmaakt.
Ben jij een mantelzorger en heb je tips voor andere mantelzorgers? Deel ze hieronder in de reacties zodat anderen iets aan jouw ervaringen hebben. Weet je iemand die iets aan dit blog kan hebben, stuur het dan alsjeblieft door. Sterkte en liefs,
https://wgvzorgenwelzijn.nl/mantelzorg/instanties
Copyright © - 2024. Florence Gaillard Overgangscoach. All rights reserved.
Arianne schreef:
Herkenbaar, volop in de overgang ontstond er een heftige mantelzorgsituatie, mijn beide ouders werden hulpbehoevend toen ik 46 was. Inmiddels mantelzorg ik al ruim 9 jaar voor hen samen met mijn zus. Naast een fulltime baan en nog een kind thuis. Het is me echt te veel geworden en ik kamp met veel klachten zoals pijn. Voor zelfzorg ontbreekt de tijd vaak. Ook wordt het niet minder inderdaad. Mijn zus en ik hebben ook een moeilijke jeugd gehad wat het vaak nog moeilijker maakt. Wat wel moest is dat we voor mijn moeder een begeleider hebben gezocht wegens haar mentale problemen. Dat haalt een beetje druk van ons maar eigenlijk niet genoeg, ze komt maar een keer per week. Mijn zus werkt inmiddels amper of niet meer omdat het niet te doen is. Ook vind ik dat we soms mantelzorgen ten koste van onze kinderen, je hebt veel minder tijd voor ze. In theorie, denk aan jezelf e.d maar in de praktijk komt daar weinig van. Participatiemaatschappij, wat betekend dat eigenlijk? Iets vaags ten koste van (voornamelijk) vrouwen van mijn leeftijd.
Florence schreef:
Wat moeilijk Arianne. Ik wens je heel veel sterkte. Misschien kun je proberen via een van de kanalen toch nog meer ondersteuning te krijgen. Er is de overheid veel aan gelegen dat mantelzorgers hun werk doen (want zo kun je het vaak haast wel noemen) en vaak is er meer mogelijk dan je weet of denkt. Het kost natuurlijk tijd om het uit te zoeken, maar misschien heb je hier iets aan?
https://www.informatielangdurigezorg.nl/mantelzorgers/ondersteuning-en-advies
En ja, die participatiemaatschappij, dat klinkt allemaal wel mooi maar er is inderdaad een hele grote groep vrouwen in deze leeftijdscategorie die zwaar overbelast zijn door dat ooit zo mooi klinkende idee!