Veranderende rolpatronen in de overgang, deel 1 mantelzorg
Tijdens de overgang verandert er veel in je lijf en in je hoofd. Denk aan een veranderend menstruatiepatroon, opvliegers, slecht slapen, stemmingswisselingen, onzekerheid, vermoeidheid, angst voor dingen waar je nooit bang voor was, aankomen en niet meer af kunnen vallen, depressieve gevoelens, jezelf kwijt zijn…..En dan zijn dit nog maar de 10 bekendste.
Alsof last hebben van een of meer van deze verschijnselen je nog niet genoeg in de weg kan zitten om gewoon lekker je leven te leven, is er nog een aspect van je leven dat behoorlijk kan veranderen in de overgangsperiode. En dat zijn de veranderingen in alle rollen die je hebt.
De laatste decennia is er veel veranderd voor vrouwen. In zijn algemeenheid: Vroeger trouwde een vrouw over het algemeen jong, kreeg jonger kinderen en als ze kinderen kreeg, bleef ze vaak thuis. Haar ouders overleden op veel jongere leeftijd dan nu en mantelzorg was zelden aan de orde.
Vrouwen van onze generatie werken veel vaker, hebben – als we kinderen hebben gekregen – deze later gekregen dan onze moeders en we hebben waarschijnlijk ouder wordende en mogelijk zorgbehoevende ouders.
Daarnaast is de maatschappij heel wat gecompliceerder geworden, lijkt alles veel sneller te gaan en lijk je sowieso veel meer te moeten. Want naast een baan, partner en moederschap moet je ook liefst nog vrijwilligerswerk doen, een hele vriendinnenschare er op nahouden, sporten, lijnen, mantelzorgen, weekendjes weg en een paar keer per jaar op vakantie.
Ik heb er geen waardeoordeel over in de zin van dat dat goed of juist slecht voor je is; ik merk wel bij veel mijn cliënten dat het erg veel is en dat zij zich vaak overbelast voelen. En het gevoel hebben dat ze eigenlijk veel te weinig tijd hebben voor zichzelf.
Hoewel ik in mijn coaching vaak terugkom op dat veranderd rollenpatroon door in te gaan op het feit dat wij zo’n beetje de eerste generatie vrouwen zijn die zo veel rollen hebben, zo veel ballen in de lucht te houden hebben, had ik me nog niet zo tot in detail gerealiseerd wat bijvoorbeeld het feit dat we zoveel ouder worden en het feit dat we zoveel later kinderen krijgen voor impact heeft op de generatie vrouwen die nu in de overgang is.
Wist je trouwens dat van de generaties voor jou heel veel vrouwen helemaal niet in de overgang kwamen? Zo rond 1900 lag de gemiddelde leeftijd waarop mensen overleden nog zo rond de 45 jaar. Zowel de overgang als mantelzorg speelden toen nog vrijwel geen rol.
Ik heb voor deze blog flink gegoogeld en allerlei cijfers opgezocht bij onder meer het CBS en gekeken wat dit voor 4 generaties vrouwen betekent.
Ik ga uit van de gemiddelde leeftijden dus er zijn behoorlijke individuele verschillen mogelijk. Het kan best zijn dat jij een veel jongere moeder hebt en je nog niet herkent in het beeld.
Of dat je moeder juist laat kinderen gekregen heeft en zij al jaren terug overleden is. Maar het gros van de vrouwen herkent zich waarschijnlijk hier wel in.
Uitgaande van de gemiddelde levensverwachting en de gemiddelde leeftijd waarop vrouwen hun eerste kind kregen heb ik even wat op een rijtje gezet om het een beetje aanschouwelijk te maken. Over de generatie van onze overgrootmoeders zijn niet heel veel concrete gegevens te vinden, ik vond wel hoe oud mensen toen gemiddeld werden. De gemiddelde leeftijd waarop een vrouw haar laatste menstruatie heeft, is rond de 51 jaar. Ik kon niet vinden of deze leeftijd heel veel veranderd is in de laatste honderd jaar, die cijfers worden nog niet zo heel lang bijgehouden. Ik neem aan dat deze leeftijd altijd al zo rond de 50 jaar heeft gelegen. Ik ga uit van een vrouw die nu 50 jaar is, dus zo rond de menopauze leeftijd.
Ze is waarschijnlijk geboren ergens rond 1895Ze kreeg haar dochter, jouw oma rond 1920Ze overleed rond 1945 – 1950Je oma was een jaar of 25 – 30 toen haar ouders overleden dus als haar ouders zorg nodig hadden aan het eind van hun leven was je oma nog jong en fit.
Ze is geboren rond 1920
Ze kreeg haar dochter, jouw moeder, in 1945
Ze overleed rond 1990.
Je moeder was 45 toen haar moeder overleed en je moeders oudste kind was zo rond de 20. Als haar moeder de laatste 5 jaar van haar leven mantelzorg nodig had, gaf je moeder die tussen haar 40ste en 45ste, net voor ze in de overgang begon te komen.
Ze is geboren rond 1945. Ze kreeg haar dochter, jou, rond 1970. Ze zal overlijden rond 2025. Jij zult dan een jaar of 55 zijn. Als ze de laatste 5 jaar van haar leven mantelzorg nodig heeft, ben jij tussen de 50 en 55 en midden in de overgang.
Je bent geboren rond 1970
Je kreeg je eerste kind rond 2000
Je bent nu in 2020, midden in de overgang, je hebt kinderen die jonger zijn dan 20 en waarschijnlijk nog thuiswonen, en je hebt ouders van 75 die waarschijnlijk (steeds meer) mantelzorg nodig hebben. Dat zijn nogal wat verschillen met de generaties voor jou!
Mijn moeder was 42 toen haar laatste ouder overleed. Zij was nog niet in de overgang en had kinderen tussen de 8 en de 12. Mijn opa overleed heel plots op zijn 62ste, mijn oma op haar 72ste na een ernstig ziekbed, maar buiten dat waren ze beiden nog heel fit en hadden ze geen enkele zorg nodig in de jaren voor hun overlijden. Ik ben 56 en zorg voor mijn moeder. Mijn vader is afgelopen jaar overleden na een zeer lang ziekbed. Hij is bijna 81 geworden. We waren de laatste 7 maanden zeker 4 à 5 keer per week bij mijn ouders omdat mijn vader elk moment kon overlijden en om mijn moeder te ontlasten.
Mijn moeder is nu 86 en heel gezond. We zeggen altijd dat ze zo wel 100 kan worden. Maar ze zit dus wel alleen thuis sinds Corona, midden in een rouwproces. Ze heeft, hoewel ze supergezond is voor iemand van 86, de laatste tijd steeds iets meer zorg nodig. Ze begint dingen te vergeten. En is door Corona compleet afhankelijk van ons op het gebied van boodschappen, kleding, medicijnen en al het andere wat gekocht moet worden nu ze zelf niet meer naar winkels kan. Ze kan niet meer zelf de administratie en regeldingen rondom huishoudelijke hulp en thuiszorg doen.
Het zou zo maar kunnen dat ik nog jaren mantelzorger zal zijn. Mijn leven is duidelijk anders dan dat van mijn moeder. Ik ben 56, in de post-menopauze en mantelzorger. Zij was 42 toen haar ouders overleden. Zij was toen nog niet in de overgang en heeft nooit mantelzorg hoeven verlenen behalve de laatste maanden voor het overlijden van mijn oma.
Ik doe het graag trouwens en ik ben dankbaar voor het feit dat mijn vader bijna 81 geworden is en ik heel veel tijd met hem heb kunnen doorbrengen de laatste jaren. Ik ben blij dat mijn moeder net 86 geworden is en dat wij nog van haar en zij van ons kunnen genieten.
Maar het is wel echt anders voor onze generatie. En in mijn coachingstrajecten is de zorg voor ouder wordende ouders, die steeds meer zorg nodig hebben, voor veel van mijn cliënten een belangrijk punt, en geven zij ook aan dat deze zorg moeilijk te combineren is met gezin, werk en overgang en bijdraagt aan het gevoel van overbelast worden. (Hoeveel iedereen ook om haar ouders geeft.)
Twee van de drie mantelzorgers is vrouw. Dus twee keer zo veel vrouwen als mannen verlenen mantelzorg. Er zijn veel vrouwen die niet alleen voor hun eigen ouders zorgen, maar ook nog voor die van hun partner.
Veel vrouwen vinden het ook lastig dat ze zorg moeten zien te combineren met het feit dat de rol naar je ouders toe ook verandert juist door het feit dat je moet zorgen. Van kind wordt je opeens degene die zorgt voor je ouders. Het kan behoorlijk lastig zijn voor zowel jou als je ouders om in die nieuwe rollen te groeien en anders tegenover elkaar te staan.
Hoe combineer je mantelzorg met andere taken?
Voel je je overbelast door je rol als mantelzorger naast al je andere rollen?
Hoe ga jij om met het feit dat je rol vergeleken met je ouders veranderd is? Juist omdat je moet zorgen, beslissingen moet nemen voor je ouders, dingen voor hen moet regelen, zelfs misschien wel tegen hun wens in?
Laat hieronder in de reacties weten hoe jij hierin staat of deel je verhaal in mijn Facebookgroep Wijs door de Overgang.
Copyright © - 2024. Florence Gaillard Overgangscoach. All rights reserved.